تحلیل همدید بارش های سنگین استان سیستان وبلوچستان

بارش پدیده ای اقلیمی است که به دلیل وابستگی زندگی جانداران و نیز نوسان های زمانی و مکانی شدید آن نسبت به دیگر متغیر های اقلیمی اهمیت چشمگیری دارد. اهمیت بارش در مناطقی که با کمبود، یا ریزش ناگهانی حجم زیادی از آن روبه رو هستند آشکار تر است. استان سیستان و بلوچستان از نواحی خشک و بسیار خشک کشور محسوب می شود که میزان بارندگی در آن به نسبت تبخیر سالیانه بسیار پایین است. بارش های سالانه اندک،کوتاهی دوره بارش و نزول بارش ها به صورت رگبارهای شدید و کوتاه مدت از خصوصیات بارز اقلیم استان سیستان و بلوچستان می باشد. در این منطقه ممکن است روزهای متمادی خشکی حاکم شود اما به یکباره چنان بارشی رخ دهد که به دلیل شرایط فیزیکی و شرایط آب و هوایی نابهنجار مقدار قابل توجهی آب در مدت چند روز یا چند ساعت فرو ریخته و سیلاب های مخربی را ایجاد می کند. این سیلاب ها در اثر بارش های رگباری شدید رخ می دهد اگر بتوان زمان رخداد این بارش ها را پیش بینی نمود تا اندازه زیادی می توان خسارات ناشی از آنها را کاهش داد. مسئله اصلی این تحقیق شناخت و آگاهی نسبت به بارشهای سنگین و سازوکارهای همدید ایجاد کننده این بارش ها بود تا با معیار قرار دادن بارش های سنگین استان سیستان وبلوچستان توجه خود را به رفتار گردشهای جوی و سامانه های همدید موجد آن معطوف کنیم. با این عمل می توان چند روز قبل از رویت الگوهای منجر به این نوع بارشها، وقوع آنها را پیش بینی کرد و اقدامات لازم را حداقل برای کاهش آثار زیانبار آنها بکار برد. در این پژوهش از داده های روزانه بارش 13 ایستگاه سینوپتیک وکلیماتولوژی مستقر در استان سیستان و بلوچستان طی دوره آماری (1385-1339) با رویکرد محیطی به گردشی استفاده گردید.مبنای مطالعه در این پژوهش به صورت ایستگاهی است و بارش سنگین برای هر ایستگاه به طور جداگانه از طریق شاخص آماری توزیع گامبل تیپ 1 محاسبه گردید.نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اکثر بارش های سنگین استان سیستان و بلوچستان غالبا مربوط به فصل زمستان با حداکثر فراوانی آن در ماه ژانویه مربوط می شود. همچنین نتایج حاصل از تحلیل نقشه های سینوپتیکی داده های جوی نشان داد که سامانه های مدیترانه ای ، سودانی و موسمی مهمترین الگوهای بارش سنگین این استان می باشد. فعالیت سامانه های مدیترانه ای و سودانی در دوره سرد سال و سامانه موسمی در دوره گرم سال در این منطقه اتفاق می افتد . منابع تامین رطوبت بارش های سنگین این استان عمدتا اقیانوس هند ، خلیج فارس، دریای عمان ، دریای سرخ و دریای مدیترانه می باشد